فوم آتش‌نشانی یا رقیقه آتش‌نشانی، یک ماده شیمیایی است که برای خاموش کردن حریق‌ها استفاده می‌شود. فوم آتش‌نشانی ترکیبی است که شامل آب، یک عامل خاموش کننده (آغشته‌کننده) و گازهای خاموش کننده (هوا یا گاز) می‌شود.
وظیفه فوم آتش‌نشانی ایجاد لایه‌ای ایزوله بر روی سطح حریق و خنک کردن منطقه آتش‌سوزی است. با ایجاد لایه‌ی ایزوله، فوم جلوی دسترسی هوا و اکسیژن را به سوخت می‌گیرد و عملکرد حرارتی حریق را متوقف می‌کند. همچنین، فوم با خنک کردن سریع سطح حریق، موجب خنک شدن شعله‌ها و جلوگیری از تجدد آتش می‌شود.
مزایا و ویژگی‌های فوم آتش‌نشانی عبارتند از:
1. قدرت خاموش کنندگی: فوم آتش‌نشانی قدرت خاموش کنندگی بالایی دارد و می‌تواند حریق‌های مختلف را مهار و خاموش کند. این شامل حریق‌های کلاس A (سوخت‌های جامد نامحروق مانند چوب و کاغذ)، کلاس B (مایعات قابل اشتعال مانند بنزین و روغن) و کلاس C (گازهای قابل اشتعال مانند پروپان و بوتان) می‌شود.
2. قدرت پخش و پوشش بالا: فوم با تشکیل یک لایه گسترده و چسبنده روی سطح حریق، می‌تواند منطقه آتش‌سوزی را به طور کامل پوشش دهد و حفاظت کند. همچنین، از طریق سیستم‌های پمپاژ و شبکه‌های فوم، فوم می‌تواند به مناطق دورتر از منبع فوم انتقال یابد و حریق را کنترل کند.
3. خنک کنندگی سریع: فوم با خنک کردن سطح حریق و جذب حرارت، می‌تواند شعله‌ها را کنترل و خاموش کند. این ویژگی موجب جلوگیری از تجدد آتش و گسترش حریق می‌شود.
4. ایجاد حلالیت: فوم آتش‌نشانی قابلیت ایجاد حلالیت روی سطح حریق را دارد. این ویژگی موجب کاهش تشکیل بخار و دود، مهار حرارت و کنترل حریق بهبود می‌بخشد.
معایب فوم آتش‌نشانی شامل موارد زیر می‌شود:
1. محدودیت در برخی نواحی: فوم آتش‌نشانی در برخی نواحی مثل محیط‌های الکلی، سرد و یا خیلی گرم ممکن است کارایی کمتری داشته باشد.
2. آلودگی و خرابی برخی مواد: استفاده از فوم آتش‌نشانی در برخی موارد ممکن است باعث آلودگی و خرابی برخی مواد و تجهیزات شود.
3. نیاز به تمیزکاری بعد از استفاده: بعد از استفاده از فوم آتش‌نشانی، نیاز به تمیزکاری و برداشتن آن از سطح مورد استفاده می‌باشد.
در کل، فوم آتش‌نشانی به عنوان یک رقیقه خاموش کننده بسیار مؤثر استفاده می‌شود و می‌تواند حریق‌ها را کنترل و خاموش کند. با توجه به مزایا و ویژگی‌های خود، فوم آتش‌نشانی در محیط‌ها و صنایع مختلفی که نیاز به اطفاء آتش دارند، استفاده می‌شود.
وظیفه اصلی فوم آتش‌نشانی یا رقیقه آتش‌نشانی، خاموش کردن حریق‌ها و کنترل شعله‌ها است. فوم آتش‌نشانی با تشکیل لایه‌ای ایزوله روی سطح حریق و خنک کردن منطقه آتش‌سوزی، موجب خاموش کردن حریق و جلوگیری از تجدد آتش می‌شود. برخلاف آب، فوم آتش‌نشانی قابلیت تشکیل لایه‌ای است که جلوی دسترسی هوا و اکسیژن به سوخت را می‌گیرد و با انتقال حرارت به خود، شعله‌ها را خنک می‌کند.
وظایف اصلی فوم آتش‌نشانی عبارتند از:
1. ایجاد لایه‌ی ایزوله: فوم آتش‌نشانی با ایجاد لایه‌ای ایزوله بر روی سطح حریق، جلوی دسترسی هوا و اکسیژن را به سوخت می‌گیرد. این لایه ایزوله باعث کاهش مصرف اکسیژن و کاهش ادامه‌ی حرق می‌شود.
2. خنک کنندگی: فوم با جذب حرارت و خنک کردن سطح حریق، شعله‌ها را مهار و کنترل می‌کند. این خنک کنندگی سریع موجب جلوگیری از تجدد آتش و گسترش حریق می‌شود.
3. منع تجدد آتش: فوم آتش‌نشانی با ایجاد لایه‌ی ایزوله و خنک کردن سطح حریق، تجدد آتش را ممکن‌ناپذیر می‌کند. این به معنی مهار و جلوگیری از گسترش شعله‌ها و کنترل حریق بیشتر است.
4. کاهش تولید بخار و دود: فوم با تشکیل لایه‌ی ایزوله و خنک کردن سطح حریق، تولید بخار و دود را کاهش می‌دهد. این ویژگی به کاهش میزان گسیختگی و بهبود دید و دسترسی نیروهای اطفاء آتش کمک می‌کند.
فوم آتش‌نشانی به عنوان یک رقیقه خاموش کننده بسیار مؤثر، در سیستم‌های اطفاء آتش با فوم استفاده می‌شود. این سیستم‌ها در صنایع مختلف مانند صنایع نفت و گاز، کارخانه‌ها، انبارها، فرودگاه‌ها و بسیاری از محیط‌ها و اماکن دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند.