بیم‌دتکتور (Beam Detector) یک نوع سیستم تشخیص حریق است که برای تشخیص حریق در فضاهای گسترده و باز استفاده می‌شود. این سیستم با استفاده از یک پرتو لیزری یا پرتو اشعه قابل مشاهده به صورت افقی از طریق فضا تابیده می‌شود و تغییرات در این پرتو را تشخیص می‌دهد.
بیم‌دتکتور یک سنسور اشعه است که دارای دو بخش اصلی است: منبع نور و گیرنده. منبع نور یک پرتو لیزری یا پرتو اشعه قابل مشاهده است که در یک سر مکانیکی یا سقف نصب می‌شود. گیرنده نیز در سر مقابل قرار دارد و وظیفه آن دریافت و تحلیل پرتو بازتابی است.
زمانی که یک شیء یا دود در مسیر پرتو بین منبع نور و گیرنده قرار می‌گیرد، اشعه بازتابی متغیر می‌شود. این تغییر در اشعه بازتابی توسط گیرنده تشخیص داده می‌شود و به عنوان یک تغییر در الگوی بازتابی شناخته می‌شود. اگر الگوی بازتابی تغییر کند یا درخشانی پرتو کاهش یابد، سیستم به عنوان یک اعلام حریق عمل می‌کند و سیگنال حریق را فعال می‌کند.
بیم‌دتکتورها به عنوان یک روش مؤثر برای تشخیص حریق در فضاهای گسترده مانند سالن‌ها، انبارها، تالارها و فضاهای باز استفاده می‌شوند. از مزایای استفاده از بیم‌دتکتورها عبارتند از:
1. پوشش گسترده: بیم‌دتکتورها قادر به تشخیص حریق در فضاهای بزرگ و گسترده هستند. پرتو لیزری یا پرتو اشعه قابل مشاهده به طور افقی در طول فضا تابانده می‌شود و تغییرات در آن تشخیص داده می‌شود.
2. عملکرد سریع: بیم‌دتکتورها با سرعت بالا تغییرات در بازتاب پرتو را تشخیص می‌دهند. این سرعت واکنش به معنای تشخیص سریع‌تر حریق و اقدامات مقابله با آن است.
3. قابلیت تطبیق: بیم‌دتکتورها قابلیت تنظیم و تطبیق با محیط و شرایط مختلف را دارند. می‌توان پارامترهایی مانند حساسیت و آستانه را برای مطابقت با نیازهای خاص تنظیم کرد.
مزایا و معایب بیم‌دتکتورها عبارتند از:
مزایا:
1. تشخیص دقیق: بیم‌دتکتورها قادر به تشخیص دقیق تغییرات در بازتاب پرتو هستند و قادر به تشخیص حریق و تفکیک آن از سایر تغییرات ممکن در محیط می‌باشند.
2. قابلیت نصب و تنظیم: بیم‌دتکتورها اغلب قابلیت نصب و تنظیم آسان را دارند. آنها می‌توانند به سادگی در سقف یا دیوار نصب شوند و برای تنظیم حساسیت و پارامترهای دیگر قابلیت تنظیم دارند.
3. پوشش گسترده: بیم‌دتکتورها قابلیت پوشش گسترده را دارند و می‌توانند در فضاهای بزرگ و گسترده مورد استفاده قرار بگیرند.
4. عملکرد بدون تماس: بیم‌دتکتورها بدون نیاز به تماس مستقیم با منطقه‌های مورد نظر عمل می‌کنند. این بدان معنی است که آنها قادر به تشخیص حریق در فضاهایی که دسترسی مستقیم به آنها محدود است (مانند فضاهای بالا یا دسترسی سخت) هستند.
معایب:
1. هزینه: بیم‌دتکتورها به طور کلی گزینه‌ای هزینه‌بر برای نصب و پیاده‌سازی هستند، به خصوص در مقایسه با سیستم‌های تشخیص حریق دیگر. هزینه تهیه، نصب و نگهداری بیم‌دتکتورها ممکن است برای برخی پروژه‌ها محدودیتی باشد.
2. نواقص احتمالی: برخی از نواقص ممکن است در بیم‌دتکتورها وجود داشته باشد، مانند اشکالات در تشخیص دقیق حریق، خطای تشخیص مجازی، تداخل با عوامل خارجی و غیره. بنابراین، نیاز به تعمیر و نگهداری دوره‌ای و تست‌های مرتب برای بررسی عملکرد صحیح بیم‌دتکتورها وجود دارد.
3. پایداری در محیط‌های خاص: بیم‌دتکتورها ممکن است در برخی محیط‌ها و شرایط خاص، مانند فضاهای با گرد و غبار فراوان یا دما و رطوبت بالا، عملکرد ضعیفی داشته باشند. در این صورت، نیاز به انتخاب مناسب و قرار دادن بیم‌دتکتورها در شرایط مناسب وجود دارد.
در هر صورت، برای استفاده موثر از بیم‌دتکتورها، بهتر است نیازها و شرایط خاص محیط استفاده را بررسی کرده و گزینه مناسب را انتخاب کنید. همچنین، رعایت دستورالعمل‌ها و استانداردهای مربوطه در نصب، نگهداری و تست بیم‌دتکتورها ضروری است.
بیم‌دتکتورها (Beam Detectors) در صنعت اعلام و اطفاء حریق و در فضاهای گسترده و باز کاربرد دارند. مهمترین کاربردهای بیم‌دتکتورها عبارتند از:
1. سالن‌ها و فضاهای بزرگ: بیم‌دتکتورها در سالن‌ها، انبارها، ساختمان‌های صنعتی و فضاهای بزرگی که نیاز به پوشش گسترده حریق دارند، استفاده می‌شوند. مثال‌هایی از این کاربردها شامل سالن‌های ورزشی، سالن‌های نمایشگاه، فضاهای پارکینگ، فرودگاه‌ها و سایر فضاهای باز است.
2. تالارها و تئاترها: بیم‌دتکتورها در تالارها، تئاترها و فضاهای تفریحی بزرگ که نیاز به تشخیص حریق در فضای گسترده و باز دارند، استفاده می‌شوند.
3. ساختمان‌های اداری و تجاری: در ساختمان‌های اداری و تجاری با فضاهای بزرگ و پرجمعیت، بیم‌دتکتورها برای تشخیص حریق و اطلاع رسانی سریع استفاده می‌شوند. این شامل ساختمان‌های اداری، هتل‌ها، مراکز خرید، بانک‌ها و سایر فضاهای تجاری است.
4. سالن‌های تولید و صنعتی: در صنایع تولیدی و صنعتی با سالن‌ها و فضاهای بزرگ، بیم‌دتکتورها به منظور تشخیص حریق و اتخاذ اقدامات لازم استفاده می‌شوند. مثال‌هایی از این صنایع شامل کارخانه‌ها، کارگاه‌ها، صنایع نفت و گاز و سایر صنایع است.
5. فضاهای با دسترسی محدود: بیم‌دتکتورها در مکان‌ها و فضاهایی که دسترسی مستقیم به مناطق مختلف محدود است، استفاده می‌شوند. مثال‌هایی از این کاربردها شامل تونل‌ها، معابر زیرزمینی، شبکه‌های فرودگاهی و سایر فضاهای مشابه است.
